Algemeen

Naam: Hr.Ms. Johan Maurits van Nassau

Samenvatting:

De Hr.Ms. Johan Maurits van Nassau was een Nederlandse kanonneerboot gebouwd door de Zeeuwse scheepswerf Koninklijke Maatschappij de Schelde uit Vlissingen. Het schip, vernoemd naar Johan Maurits van Nassau-Siegen gouverneur-generaal van Nederlands-Brazilië, was gebouwd om dienst te doen als stationsschip in de Nederlandse Antillen.

Het schip werd op 5 april 1933 in dienst genomen en vertrok op 29 juni van dat jaar naar Curaçao. Luitenant-ter-zee J. Ruitenschild vervaardigde op dit schip tijdens deze reis een als goed beoordeelde kaart van het eiland. In 1937 keerde het schip terug naar Europa om Nederlandse schepen te beschermen tijdens de Spaanse Burgeroorlog. Op 21 januari 1939 keerde het schip voor het eerst sinds 1933 terug naar Nederland en meerde het aan in de haven van Den Helder.

Tijdens de Duitse aanval op Nederland in 1940, lag de Johan Maurits op de rede van Vlissingen. Tijdens de eerste dag van de Duitse aanval, op 10 mei, wist het schip een van de Duitse vliegtuigen die mijnen legde bij Vlissingen neer te schieten. In de namiddag van 10 mei kreeg het schip orders om op te stomen naar Hoek van Holland. Kort na de aankomst in Hoek van Holland werd deze order herroepen en moest het schip terug naar Vlissingen, maar omdat de schroef van het schip bij het uitvaren van de haven verstrikt raakte in het anker van een boei werd de nacht doorgebracht in de haven van Hoek van Holland. De dag erna kreeg het schip de opdracht op te stomen naar Den Helder. Op 13 mei werd het schip door een Duits Heinkel-vliegtuig aangevallen, waarbij het geen schade opliep.

Aangekomen op de rede van Den Helder kreeg het schip de opdracht op te stomen naar de Texelstroom om vanaf daar de kop van de Afsluitdijk onder vuur te nemen. Op 14 mei werd door de Johan Maurits de Duitse batterij bij Kornwerderzand onder vuur genomen, waarbij 98 schoten zijn afgevuurd. Later die dag ging het schip verloren bij een luchtaanval bij Callantsoog terwijl het schip probeerde uit te wijken naar het Verenigd Koninkrijk. Hierbij kwamen 17 bemanningsleden om. Ter nagedachtenis aan de omgekomen bemanningsleden werd op 7 april 2005 door de CZM bij het Kazemattenmuseum bij Kornwerderzand op de Afsluitdijk een monument onthuld. De overige bemanningsleden werden gered door andere schepen die naar het Verenigd Koninkrijk uitweken.

Op 25 juni 1943 werd een fregat van de River-klasse, de ex HMS Ribble, in Nederlandse dienst gesteld als onderzeebootjager en, ter ere van de eerder gezonken kanonneerboot, Johan Maurits van Nassau gedoopt

NCN ID: 280
Vorige namen:
Type: Marine
Aandrijving: Stoom
Materiaal: Staal
Bemanning: 124
Drenkelingen: 17
Zinkdatum: 14-5-1940
Vracht:
Oorzaak vergaan: Menselijk toedoen, Oorlog
Toevoeging oorzaak vergaan: Lekgeschoten tijdens ontsnapping naar Engeland
Redding: 17 bemanningsleden kwam om en de overige bemanningsleden zijn gered door andere schepen die op weg naar Engeland waren.

Dimensies

Lengte: 78.5
Hoogte: 4
Breedte: 11.5
Waterverplaatsing: 1537

Herkomst en bestemming

Werf: Koninklijke Maatschappij De Schelde
Plaatsnaam werf: Vlissingen
Land werf: NL

Rederij: Koninklijke Marine
Plaatsnaam rederij: Den Helder
Land rederij: NL

Plaatsnaam vertrek: Den Helder
Land vertrek:

Plaatsnaam bestemming:
Land bestemming: UK

Locatie

Longitude: 4.57
Lattitude: 52.84
Diepte: 16.7